ΡΟΚΚΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣΚΕΙΜΕΝΟ: ΡΟΚΚΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΤΟΥ BOOKS AND STYLE ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΙΠΗΣ (APPLE ENGINEER ΣΤΟ BOURNEMOUTH UNIVERSITY)
Το πέλμα είναι μία ξεχασμένη μυϊκή ομάδα. Βλέπετε, είτε επειδή δεν «φαίνεται», οπότε δεν υπάρχει λόγος να ασχοληθούμε μαζί του, είτε γιατί δεν ξέρουμε τη σπουδαιότητά του, αγνοούμε τη φροντίδα του συστηματικά.
Θα προσπαθήσω να ρίξω λίγο φως στις ξεχασμένες μας πατούσες. Καθίστε αναπαυτικά, βγάλτε παπούτσια και κάλτσες και ξεκινάμε.
Τα πόδια, τους αστραγάλους και τα δάχτυλα των ποδιών μας πρέπει να τα προπονούμε όπως οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματός μας. Κάποιοι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι απαιτούν ακόμα μεγαλύτερη έμφαση, δεδομένου ότι οι περισσότεροι από εμάς φορούν παπούτσια που περιορίζουν, συστέλλουν και δεσμεύουν τα πόδια τους σε αφύσικες θέσεις, οι οποίες με το πέρασμα του χρόνου προωθούν τη δυσλειτουργία των κάτω άκρων. Και εδώ ακριβώς είναι το θέμα!
Ανατομικά, στο πέλμα μας έχουμε 28 οστά, 20 μύες και πάνω από 30 αρθρώσεις. Οπότε το να επιλέξουμε το καλύτερο παπούτσι, ίσως να μην δίνει τη λύση. Το σώμα μας δεν δουλεύει σαν μια μυϊκή ομάδα τη φορά, αλλά ως σύνολο. Οποιαδήποτε μείωση στη δύναμη, σε εύρος κίνησης ή ιδιοδεκτικότητας στο πόδι, θα επηρεάσει το ίδιο το πόδι, το ισχίο, τη λεκάνη μας κ.λπ.. Και όπως κάθε μυς που δεν «δουλεύει», έτσι και το πέλμα θα ατροφήσει.
Τα πόδια μας είναι το μόνο μέρος της ανατομίας μας που αγγίζει το έδαφος για να μεταδώσει όλη τη δύναμη που αναπτύσσουμε στο υπόλοιπο σώμα μας. Σκεφτείτε μόνο αυτό: Είναι το μόνο μέρος του σώματός μας το οποίο αγγίζει το έδαφος όταν τρέχουμε ή κάνουμε κάποιο άλμα, παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι από εμάς ξοδεύουμε ελάχιστο έως και καθόλου χρόνο για να αναπτύξουν δύναμη, κινητικότητα και ιδιοδεκτικότητα τα πόδια.
Το σώμα μας διατηρεί αισθητηριακούς υποδοχείς οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τα συστήματα που συλλέγουν, επεξεργάζονται και αξιολογούν τις πληροφορίες, με σκοπό να μας δίνουν την ικανότητα να ορίζουμε τη θέση μας στον χώρο και να είμαστε ακριβείς στις κινήσεις μας. Σκεφτείτε κάτι. Την ίδια αίσθηση έχετε, φορώντας γάντια στα χέρια και την ίδια χωρίς αυτά;
Τα πόδια μας είναι το μόνο μέρος της ανατομίας μας που αγγίζει το έδαφος για να μεταδώσει όλη τη δύναμη που αναπτύσσουμε στο υπόλοιπο σώμα μας
Οι υποδοχείς αυτοί είναι: ιδιοδεκτικοί (βρίσκονται στις αρθρώσεις και τους μύες για να δώσουν ανατροφοδότηση για τη θέση του σώματος), ενδοδεκτικοί (βρίσκονται κυρίως στα όργανα και έχoυν να κάνουν με πληροφορίες του εσωτερικού περιβάλλοντος του σώματος) και εξωδεκτικοί (αφορούν τις πληροφορίες που δεχόμαστε από το περιβάλλον). Τα πέλματά μας είναι γεμάτα από εξωδεκτικούς υποδοχείς.
Η Καναδική Ομοσπονδία Ποδιατρικής αναφέρει ότι «στα πέλματά μας υπάρχουν περισσότερες νευρικές απολήξεις ανά τετραγωνικό εκατοστό από οποιαδήποτε άλλο μέρος του σώματός μας».
Αν το καλοσκεφτούμε, τα πέλματά μας είναι αυτά που είναι σε συνεχή επαφή και μονίμως «φορτωμένα» με το εξωτερικό περιβάλλον (εκτός κι αν είσαι ξάπλα όλη μέρα). Άρα, κάθε φορά που το πόδι μας έρχεται σε επαφή με το έδαφος, οι υποδοχείς αυτοί χρησιμοποιούνται από τον εγκέφαλό μας με σκοπό να συλλέξουν πληροφορίες, έτσι ώστε να διορθώσουν τη στάση μας όταν υφιστάμεθα κραδασμούς λόγω ανομοιογενούς εδάφους κ.λπ.. Όλες αυτές οι πληροφορίες επιτρέπουν στον εγκέφαλο να κάνει αλλαγές στους μύες (επίπεδα δυσκαμψίας ή έντασης) και σε όλη την κινηματική αλυσίδα. Αυτές οι αλλαγές γίνονται για την αποφυγή τραυματισμών και την προστασία των αρθρώσεων και των συνδέσμων.
Θέλετε να ελέγξετε την ιδιοδεκτικότητά σας και να πάρετε μια ιδέα για το τι ακριβώς σημαίνει η λέξη; Βγάλτε τα παπούτσια σας και προσπαθήστε να βρείτε ισορροπία στο ένα πόδι. Στη συνέχεια, κλείστε τα μάτια σας. Εάν ξαφνικά αισθάνεστε ότι ήπιατε δυο τρία (άντε τέσσερα…) ποτά και δεν μπορείτε να διατηρήσετε την ισορροπία σας, τότε πρέπει να βρείτε χρόνο για να αρχίσετε να «προπονείτε» την ιδιοδεκτικότητά σας.
Υπάρχουν πολλές ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε για τα κάτω άκρα χωρίς υποδήματα. Για παράδειγμα, προβολές ποδιών που ενισχύουν την ισορροπία και την ακεραιότητα της κινητικής μας αλυσίδας περισσότερο από ό,τι όταν φοράμε παπούτσια. Η άρση θανάτου είναι επίσης μία από τις εξαιρετικές επιλογές για να προπονηθούμε ξυπόλυτοι. Η προθέρμανσή μας αν γίνεται με χρήση σκάλας προπόνησης, είναι κάτι που επίσης μπορεί να εκτελεστεί έτσι. Το τρέξιμο και τα σπριντ μπορούν να γίνουν χωρίς παπούτσια. Γι’ αυτό το είδος προπόνησης έχουμε σχεδιαστεί ως άνθρωποι.
Αλλά πότε ήταν άραγε η τελευταία φορά που το έκανε κάποιος; Οι περισσότεροι από εμάς με τα «βελούδινα» πατουσάκια μας, μόνο στη σκέψη ότι θα περπατήσουμε ξυπόλυτοι νιώθουμε σαν το φακίρη που ετοιμάζεται να πατήσει σε καρφιά. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε πως η ενίσχυση του ποδιού μας αποτελεί ουσιαστικό μέρος της ενίσχυσης ολόκληρου του κάτω άκρου.
Τώρα δεν είπαμε να αρχίσετε να τρέχετε 10 χλμ., να πάρετε τα… βουνά και τα λαγκάδια, να πάτε στη δουλειά ή δεν ξέρω και ’γώ πού αλλού ξυπόλυτοι, γιατί τότε είναι σαν εκεί που έχετε χρόνια να γυμναστείτε, να πάτε ξαφνικά και να προπονηθείτε σαν να μην υπάρχει αύριο. Είναι σίγουρο ότι θα τραυματιστείτε. Άρα, θα πρέπει να σεβαστούμε τον νόμο περί προσαρμοστικότητας του Dr.Wolff₁ που με λίγα λόγια λέει πως «αν το φορτίο σε ένα συγκεκριμένο οστό αυξάνεται, τότε το οστό θα αναδιαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου για να γίνει ισχυρότερο και να μπορεί να αντισταθεί σε αυτό το φορτίο».
Οι περισσότεροι από εμάς με τα «βελούδινα» πατουσάκια μας, μόνο στη σκέψη ότι θα περπατήσουμε ξυπόλυτοι νιώθουμε σαν το φακίρη
Οπότε, ένας καλός τρόπος να ξεκινήσουμε την εξάσκηση του πέλματος, είναι σιγά σιγά και προοδευτικά. Ο μόνος κανόνας μου, είναι ότι πρέπει να μεταβείτε από τη μία κατάσταση στην άλλη αργά και σταθερά. Μην βιάζεστε! Ξεκινήστε κάνοντας την προθέρμανσή σας και την αποθεραπεία σας ξυπόλυτοι. Κάνετέ το αυτό, μέχρι να αισθανθείτε άνετα. Στην συνέχεια, ξεκινήστε να κάνετε κάποιες ασκήσεις ξυπόλυτοι. Πάντα μέχρι το σημείο που σας κάνει να αισθάνεστε άνετα. Κατόπιν, όταν είστε έτοιμοι, αρχίστε να εισάγετε σπριντ, άλματα κ.ο.κ..
Είμαι σίγουρος ότι θα αισθανθείτε τη διαφορά, όχι στην προπόνησή σας ή στις δραστηριότητές σας, αλλά στην καθημερινότητά σας. Κι αν δεν είστε σίγουροι για το πώς να κάνετε τη μετάβαση, συνεργαστείτε με έναν επαγγελματία που θα μπορεί να σας βοηθήσει να μετακινηθείτε από το ένα στάδιο στο άλλο χωρίς κίνδυνο τραυματισμού, και να σας προτείνει τα κατάλληλα υποδήματα για εσάς, τύπου barefoot.
Και όπως είπε ο σπουδαίος Ηράκλειτος, «τά πάντα ρεῖ καὶ οὐδὲν μένει». Το θέμα με την επιστήμη είναι πως από όσα γνωρίζουμε τώρα, το 50% μπορεί να μην ισχύει σε 5 χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια – σε ό,τι αφορά τη χρήση του πέλματος χωρίς υποδήματα – κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Δεν βρήκαμε το μυστικό που θα σας σώσει τη ζωή, αλλά κάτι που πιθανότατα και με σωστή μεθοδολογία, θα σας τη βελτιώσει.
Όσο για τις φωτογραφίες, μην βγείτε στους δρόμους και στα μαγαζιά ξυπόλυτοι για ευνόητους λόγους υγιεινής και επικινδυνότητας. Ήταν καθαρά έμπνευση του δημιουργού Έβαν Πίπη.
Πηγές:
– www.brosdoscience.com (Το site του Ρόκκο Βενιζέλου)
Chou SW, e. (2017). The role of the great toe in balance performance. – PubMed – NCBI. [online] Ncbi.nlm.nih.gov. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18932241
McKeon PO, e. (2017). The foot core system: a new paradigm for understanding intrinsic foot muscle function. – PubMed – NCBI. [online] Ncbi.nlm.nih.gov. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24659509
Meyer PF, e. (2017). The role of plantar cutaneous sensation in unperturbed stance. – PubMed – NCBI. [online] Ncbi.nlm.nih.gov. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14968274
Podiatryinfocanada.ca. (2017). Facts. [online] Available at: http://www.podiatryinfocanada.ca/Public/Facts
Stolwijk, N., Duysens, J., Louwerens, J., van de Ven, Y. and Keijsers, N. (2017). Flat Feet, Happy Feet? Comparison of the Dynamic Plantar Pressure Distribution and Static Medial Foot Geometry between Malawian and Dutch Adults. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23468936
Wolf S, e. (2017). Foot motion in children shoes: a comparison of barefoot walking with shod walking in conventional and flexible shoes. – PubMed – NCBI. [online] Ncbi.nlm.nih.gov. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17353125
Wolff J. The Law of Bone Remodeling. Berlin Heidelberg New York: Springer, 1986 (Translation of the German 1892 edition).