ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΜΕΡΟΣ Α’)

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Φίλες και φίλοι,

Μετά από μια μεγάλη-αναγκαία-απουσία, επιστρέφω στην αγαπημένη μου συνήθεια να μοιράζομαι τη γνώση, αφ’ ενός με τους συνοδοιπόρους μου και αφ΄ετέρου με όλους εσάς τους άγνωστους ή γνωστούς λάτρεις της. Με την σημερινή μου ανάρτηση ανοίγω το τεράστιο θέμα του Μυκηναϊκού πολιτισμού, ενός πολιτισμού που ενώνει τη Μυθολογία μας, την επική ποίηση του Ομήρου και τις θεατρικές μας τραγωδίες με την ιστορία και την αρχαιολική σκαπάνη.

Οι Μυκήνες ξεχωρίζουν ανάμεσα στις πόλεις που διάλεξε ο Όμηρος να υμνήσει. Είχαν, λέει, καλοσχηματισμένους δρόμους, μπόλικο χρυσάφι και ήταν έδρα του δυνατού Ατρείδη αρχιστράτηγου Αγαμέμνονα. Κι αν ο Όμηρος αρκέστηκε να μας διηγηθεί τα κατορθώματα των Ελλήνων ηρώων, η πόλη των Μυκηνών έλαμπε για πολλούς αιώνες (Σκοτεινή ή Υπομυκηναϊκή περίοδος, 12ος-8ος π.Χ. αι.), δεσπόζοντας στον αργείο κάμπο μέχρις ότου οι γείτονες Αργείοι κατέστρεψαν ένα μέρος των τειχών τους τον 5ο π.Χ. αι., επειδή θεωρούσαν τους Μυκηναίους απειλή.
Όταν η σιωπή και η λήθη κάλυψαν τα πάντα στο πέρασμα των επόμενων αιώνων, μέχρι να έρθουν οι περιηγητές και οι αρχαιολόγοι, όλα έμοιαζαν απλώς ρομαντικά, ενώ ήταν ελάχιστοι εκείνοι που σκέφτηκαν να συσχετίσουν τα ερείπια με τους μυθικούς ηρωικούς άθλους.
Ένας από αυτούς ήταν ο Γερμανός Ερρίκος Σλήμαν και δεν αρκέστηκε στη σκέψη. Η οικονομική του ευχέρεια, αλλά και η εμμονή του να αποδείξει ότι οι θρύλοι ήταν αληθινοί, τον ώθησαν να κάνει ανασκεφές στις Μυκήνες, στην Τίρυνθα και στον Ορχομενό (στην Ελλάδα). Δικαιώθηκε το 1876 με την ανακάλυψη των βασιλικών λακκοειδών τάφων στις Μυκήνες, ενώ το περιεχόμενό τους σε χρυσό, όπλα και εξωτικά αντικείμενα, φερμένα από πολύ μακρινές περιοχές, προσείλκυσε την προσοχή λογίων, πολιτικών και κοινού.

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός κράτησε σχεδόν πεντακόσια χρόνια(1600- 1050 π.Χ). Τα χαρακτηριστικά του άλλαζαν σταδιακά και η επιρροή του αυξανόταν ταχύτατα. Οι πρώτοι τάφοι, η κεραμική και άλλα τεχνουργήματα ανήκουν στον 16ο π.Χ. αι. και περιορίστηκαν στην Πελοπόννησο, στην Αττική και στην κεντρική Ελλάδα, ενώ από τον 13ο π.Χ. αι. επεκτάθηκαν. Η Μυκηναϊκή Ελλάδα εκτεινόταν προς βορράν μέχρι τον Όλυμπο και τον Αμβρακικό κόλπο, ανατολικά μέχρι τα Δωδεκάνησα και νότια μέχρι την Κρήτη. Οι εμπορικές επαφές τους, βέβαια, έφθαναν μακρύτερα, ως την Αίγυπτο, τη Συρία, τη Μακεδονία, τη Μαύρη Θάλασσα, την Ιταλία και την Ισπανία.

Η μικρή μου εισαγωγή τελειώνει εδώ. Η επόμενη έχει να κάνει με την άνοδο και την πτώση του εκπληκτικού αυτού πολιτισμού. Καλό μας φθινόπωρο!