ΑΝΘΗ ΠΑΓΚΑΛΗΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΘΗ ΠΑΓΚΑΛΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: PETER TAMAS
«Δύο φορές βάρβαρη η Μήδεια, από καταγωγή και από έρωτα», γράφει ο Γιώργος Χειμωνάς στον πρόλογο της μετάφρασής του. Το Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν συνεργάζεται με το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων για να «ανεβάσουν» ίσως το σημαντικότερο έργο του Ευριπίδη, την «Μήδεια», σε σκηνοθεσία της Μαριάννας Κάλμπαρη, στις 4 και 5 Αυγούστου, στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.
Η τραγωδία του Ευριπίδη παίχθηκε πρώτη φορά το 431 π.Χ., λίγο πριν την παρακμή του κλασικού ελληνικού κόσμου, γεγονός στο οποίο οδήγησε ο εμφύλιος πόλεμος. Έργο με έντονα τα στοιχεία του κοινωνικού προβληματισμού και της αμφισβήτησης των παραδοσιακών πολιτισμικών αξιών όσον αφορά στο γένος, την εθνική ταυτότητα και τους μέχρι τότε ισχύοντες κοινωνικούς θεσμούς. Ακολουθώντας τον μύθο των Αργοναυτών και την πλοκή του, και έχοντας αυτόν ως αφετηρία, το έργο παρουσιάζει επί σκηνής τις αντιμαχόμενες δυνάμεις και σκιαγραφεί με εξαιρετικά λιτό και αριστοτεχνικό τρόπο τις εσωτερικές συγκρούσεις που υπάρχουν στους ήρωές του.
Η καταγραφή αυτή είναι πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, καθώς κανένας άλλος τραγικός ποιητής δεν έχει φτάσει σε τόσο βαθιά ανάλυση της ανθρώπινης ψυχής. Γι’ αυτόν το λόγο, άλλωστε, είναι ο ποιητής που πάντα είχα ξεχωρίσει, κάτι μας αγγίζει στα έργα του περισσότερο από οποιουδήποτε άλλου. Στη «Μήδεια», ο Ευριπίδης απομυθοποιεί μία κεντρική ηρωική μορφή, αυτή του Ιάσονα, αποκαλύπτοντας τις ανθρώπινες αδυναμίες του και τη συμβιβασμένη με τους οργανωμένους κοινωνικούς θεσμούς φύση του.
Η αντίθεση του αρσενικού-θηλυκού ως αρχέτυπα του κόσμου, αποτυπώνεται γλαφυρά στους «Αγώνες Λόγων» της Μήδειας με τον Ιάσονα αλλά και της Μήδειας με τον Κρέοντα. Εδώ βρίσκεται η σύγκρουση της λογικής και της ενόρμησης ως αντιπαράθεσης δύο φύσεων. Ίσως ακόμα βαθύτερα, η σύγκρουση υπάρχει ανάμεσα στη δέσμευση και τον όρκο, ως πανάρχαιες μαγικές τακτικές από τη μια πλευρά, και τον υλισμό και ορθολογισμό τής τότε – αλλά και της τώρα – σύγχρονης κοινωνίας από την άλλη. Η Μήδεια μιλά για τον έρωτα με τρόπο ιδεαλιστικό, αναφέροντας τη δύναμη του όρκου, ενώ ο Ιάσονας μιλά με όρους υλικής ευημερίας και ασφάλειας. Αυτή την ευημερία και ασφάλεια της κοινωνίας όπου ζει, απειλεί να διαταράξει η Μήδεια, τόσο για λόγους καταγωγής, όντας επικίνδυνη προς τη βασιλική οικογένεια για τη διαδοχή, όσο και για το γεγονός ότι είναι μια σκεπτόμενη γυναίκα με αξιοσημείωτη γυναικεία σοφία και έναν ηρωισμό εντελώς αντίθετο προς τη γυναικεία της «φύση», σύμφωνα με τα δεδομένα της αρχαίας κλασικής κοινωνίας.
Η Μήδεια αντιπροσωπεύει τη «σκοτεινή» πλευρά της ψυχής του Ιάσονα και κατ’ επέκταση τη δυϊκή φύση όλων των ανθρώπων. Δεν είναι όμως η Μήδεια απλά η προδομένη γυναίκα, της οποίας η οργή προήλθε από την απώλεια του «αντικειμένου», του πόθου της. Αυτό που προκαλεί την οργή της, είναι η λύση του όρκου και του σημαντικού δεσμού που αυτός επιφέρει. Η μη τήρηση της υπόσχεσης του Ιάσονα είναι αυτό που την ωθεί στη βαρβαρότητα. Γιατί ο έρωτας έχει και αυτή την πλευρά, την βάρβαρη και τη βυθισμένη στον πόνο. Έχει όμως και την ονειρική, την ηδονική, την ιδανική. Το φως και το σκοτάδι συνυπάρχουν παντού, σε όλα τα πράγματα αλλά και στον ίδιο τον άνθρωπο.
Η Μήδεια είναι μια γυναίκα που καταφεύγει σε βίαιες και απεχθείς πράξεις, καθώς έχει χάσει την ιερή της ταυτότητα, τη σχέση της με τη Γη και τον Ήλιο. Ο Ευριπίδης αποδίδει εξαιρετικά τον συγκρουόμενο εσωτερικό της κόσμο, κάνοντας έτσι την τραγωδία μία απεικόνιση των συγκινήσεων της ανθρώπινης ψυχής, τόσο στην αγνή όσο και στην άγρια μορφή τους.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνικά – Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Χορογραφία: Μαρίζα Τσίγκα
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Δραματολόγος παράστασης: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Α΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Γεωργουδάκη
Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μόσχου
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μαρία Παπαδοπούλου
Βοηθός σχεδιαστή φωτισμών: Μαρίνα Κόντα
Τα ένθετα κείμενα της παράστασης παρουσιάζονται σε μετάφραση-απόδοση Ιωάννη
Πολέμη (Θεόκριτος), Έλενας Τριανταφυλλοπούλου, Μαριάννας Κάλμπαρη
Παίζουν: Μαρία Ναυπλιώτου, Χάρης Φραγκούλης, Αλεξάνδρα Καζάζου, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Θεοδώρα Τζήμου, Σύρμω Κεκέ, Ιωάννα Μαυρέα, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Γεράσιμος Γεννατάς, Δημήτρης Πασσάς Συμμετέχουν τέσσερις σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης και τέσσερις μουσικοί.
Συμπαραγωγή: Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν.
Εισιτήρια:
Κανονικό: 10€-45€
Φοιτητικό: 5€-13€
ΑΜΕΑ: 5€
Ανέργων: 5€