ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΞΑΝΘΟ
Ένας άνθρωπος γεμάτος έμπνευση, διάθεση για δημιουργία, φως και ήθος. Ο Στέργιος Φωτόπουλος γράφει ποίηση. Αφουγκράζεται συναισθήματα, καταστάσεις, ανθρώπους και μας παρασύρει στα πιο μαγικά ταξίδια.
Είναι ένας πολυπράγμων άνθρωπος. Έχει λάβει διδακτορικό δίπλωμα στον τομέα της Επικοινωνίας και των Μέσων Ενημέρωσης από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών. Θέμα της διατριβής του ήταν η ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα και η διαδικασία του κορυφαίου υποψήφιου (Spitzenkandidaten) για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Παράλληλα, είναι απόφοιτος του τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ είναι κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων στην Ευρωπαϊκή Πολιτική από το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λέβεν και στην Επικοινωνία από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών.
Εργάζεται στη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο τμήμα παρακολούθησης και ανάλυσης των μέσων ενημέρωσης. Άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευτεί και παρουσιαστεί σε ακαδημαϊκά περιοδικά και συνέδρια.
Ο ίδιος, με αφορμή την τρίτη του ποιητική συλλογή «Αναφυλαξία» μου μίλησε για την αξία και την μαγεία της ποίησης. Απολαύστε τον!
Πώς εισέβαλε η ποίηση στη ζωή σου και μάλιστα σε οδήγησε στη συγγραφή;
Αυθόρμητα και χωρίς ιδιαίτερη προεργασία. Ξεκίνησα να γράφω περιστασιακά απ’ τα πρώτα χρόνια των προπτυχιακών μου σπουδών. Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια αδήριτη ανάγκη να εξωτερικεύσω, μεταξύ άλλων, ιδέες, συναισθήματα, προβληματισμούς, και εμπειρίες.
Ποια η δυσκολία αλλά και η μαγεία παράλληλα του να γράφεις;
Η εσωτερική, βαθιά βύθιση και η επακόλουθη ανάδυση που αποτυπώνονται εκφραστικά μέσα από διάφορα λεκτικά σχήματα.
Μίλησε μου για τη νέα σου ποιητική συλλογή «αναφυλαξία» από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Αρχικά, ο τίτλος προέκυψε ύστερα από ένα σοβαρό αλλεργικό επεισόδιο που υπέμεινα τον Ιούλιο του ’22. Το περιεχόμενο των ποιημάτων, εξελισσόμενο με γραμμικό αλλά και τυρβώδη τρόπο, είναι άλλοτε υπαρξιακό, κάποτε κοινωνικοπολιτικό, και μερικές φορές ερωτικό.
Διαβάζοντας σε κανείς, δημιουργεί πολλές εικόνες, αφού η ποίηση σου είναι περιγραφική. Υπάρχουν ποιητές που σε μύησαν με τον τρόπο τους σε αυτό;
Σ’ ευχαριστώ πολύ. Γενικά, πιστεύω ότι τ’ αναγνώσματά μας ασκούν καταλυτική επίδραση στη διαμόρφωσή μας, αλλά και στον τρόπο που εκφραζόμαστε. Μυήθηκα στην ποίηση, επικοινωνώντας πνευματικά με τα έργα των Κωνσταντίνου Καβάφη, Γιάννη Ρίτσου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Οδυσσέα Ελύτη, Τάσου Λειβαδίτη, Γιώργου Σεφέρη, Λίνας Νικολακοπούλου, Κώστα Καρυωτάκη, Νίκου Εγγονόπουλου, Τίτου Πατρίκιου, Κικής Δημουλά, Νίκου Καββαδία, και πολλών άλλων.
Όταν πρωτοδιάβασες αυτά που έγραψες, πριν εκδοθούν πώς ένιωσες;
Ικανοποίηση και ανακούφιση. Και αυτή η συλλογή συγγράφηκε μέσα από μια εξομολογητική διαδικασία. Εκφράζοντας όλα όσα ένιωθα, ένιωσα να φεύγει ένα φορτίο από μέσα μου.
Είσαι αυστηρός κριτής του εαυτού σου;
Νομίζω πως ναι. Αυτό με κάνει αρκετά επιφυλακτικό, όταν πρόκειται για δημοσίευση.
Γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Ελλάδα, αλλά ζεις στο εξωτερικό. Ποια η επαφή των εκεί ανθρώπων με την λογοτεχνία;
Υπάρχει ισχυρή σύνδεση των ανθρώπων στο Βέλγιο με το βιβλίο. Φυσικά, και εδώ ο κλάδος της λογοτεχνίας αντιμετωπίζει αρκετές
προκλήσεις. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη σχετικές έρευνες που διεξήχθησαν πρόσφατα, σε συνδυασμό με την καθημερινή παρατήρηση (π.χ. στα μέσα μαζικής μεταφοράς), θεωρώ ότι ο κόσμος εδώ στο Βέλγιο είναι αρκετά συνδεδεμένος με τη λογοτεχνία και την ανάγνωση.
Γιατί ο κόσμος φοβάται να διαβάσει ποίηση ενώ ένα πεζό θα το προτιμήσει περισσότερο;
Η ποίηση, όπως και τα περισσότερα λογοτεχνικά είδη, προαπαιτεί χρόνο και διάθεση. Δυστυχώς, η εποχή μας χαρακτηρίζεται από κυνικότητα και φρενήρεις ρυθμούς, μεταξύ άλλων. Αυτές οι συνθήκες δεν προσφέρουν γόνιμο έδαφος για την ποίηση, ούτε για άλλα λογοτεχνικά είδη. Διάβασα πρόσφατα ότι το 35% των συμπολιτών μας δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο, σύμφωνα με τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου. Οπότε, δεν νομίζω ότι η συζήτηση αφορά την προτίμηση μεταξύ ποιητικού ή πεζού λόγου, αλλά μια ιδιαίτερα ανησυχητική τάση που παρατηρείται σχετικά με τη μη ανάγνωση γενικότερα.
Τι είναι αυτό που σε προβληματίζει στην εποχή μας;
Ο εγωτισμός και ο άκρατος ιντιβιντουαλισμός. Νομίζω ότι έχουμε ανάγκη από περισσότερο «εμείς».
Θα έγραφες και κάτι άλλο πέραν από ποίηση;
Ενδεχομένως, ναι. Μακάρι να έρθει και εκείνη η στιγμή. Προς το παρόν, εκτός απ’ την ποίηση, επικεντρώνομαι στ’ ακαδημαϊκά γραπτά και τις αναλύσεις που παράγω για την εργασία μου στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αγαπημένο ποίημα από την τελευταία σου ποιητική συλλογή; Και γιατί;
Καθώς ανήκω στη γενιά της επισφάλειας, απόρροια των αλλεπάλληλων κρίσεων – οικονομικών, κοινωνικών, υγειονομικών κ.ο.κ., θα επέλεγα το ποίημα που τιτλοφορείται «Γενιά Κρίσεων».
Πεισμονή για μικρούς ή μεγάλους θριάμβους,
αδιάλειπτοι βηματισμοί
του λογικού ή του παράλογου,
στοχεύσεις βραχυ-μακροπρόθεσμες
με το αναλογούμενο βάρος
της εκάστοτε περίστασης
στους ώμους
Καθημερινή (ανα)δημιουργία
κυρίως αγόγγυστα
ενίοτε da capo,
εμφορούμενη από παράδοξης χαράς χείλη
που δεν σβήνουν ακόμη και όταν τ’ ακούραστα άκρα λυγίσουν
ή κάποιος σισύφειος βράχος κατρακυλήσε
«Αυτό είναι ανώφελο», «το άλλο μην το σκέφτεσαι, ανέλπιδο».
Μα δεν καταλάβατε σωστά
Τούτη η γενιά,
καθώς σφυρηλατήθηκε
μέσα σε ατέρμονη επισφάλεια και υποξία
ιστού κοινωνικού,
γνωρίζει καλά
πώς ν’ αποδρά, ν’ αναπνέει, να προχωρά.