ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Φίλες και φίλοι, πρόκειται για μια τραγική γυναικεία φιγούρα, ένα πλάσμα που, παρά την αριστοκρατική της καταγωγή, δεν μπόρεσε να έχει τη ζωή της στα χέρια της, παρά μόνο όταν υποτάχτηκε πλήρως.
Αλλά τότε, ήταν αργά για την ίδια. Η δικαίωση ήρθε αργότερα και το όνομά της παραμένει μέχρι τις μέρες μας και μνημονεύεται, γεγονός που δεν θα μπορούσαν να φανταστούν οι δυνάστες της.
Γεννήθηκε το 1454 στην Βενετία, κόρη του Μάρκο Κορνάρο, Ιππότη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Πατρίκιου της Βενετίας, απόγονος της γνωστής οικογένειας που έδωσε στη Βενετία τέσσερις Δόγηδες, και της Φιορέντζα Κρίσπο, κόρης του Νίκολα Κρίσπο, Κυρίου της Σύρου. Η οικογένεια Κορνάρο είχε ζαχαρόμυλους στην περιοχή Επισκοπή της Λεμεσού, με αποτέλεσμα να έχει πολλές εμπορικές συναλλαγές με την Κύπρο.
Το 1468, ο βασιλιάς Ιάκωβος Β΄, γνωστός και σαν Ιάκωβος ο Μπάσταρδος, ζήτησε την Αικατερίνη σε γάμο. Η επιλογή του βασιλιά ευχαρίστησε τους Βενετούς, αφού μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να αποκτήσουν ιδιαίτερα προνόμια στο νησί. Πριν γίνει ο γάμος, η βενετική κυβέρνηση υιοθέτησε την Αικατερίνη, έτσι ώστε σε περίπτωση που το ζευγάρι έμενε άτεκνο, να έχει δικαιώματα πάνω στο νησί.
Το ζευγάρι παντρεύτηκε στη Βενετία στις 30 Ιουλίου δι’ αντιπροσώπου, όταν η Αικατερίνη ήταν μόλις 14 ετών. Ο πραγματικός γάμος έγινε στην Αμμόχωστο, τον Νοέμβριο του 1472.
Το 1473, μετά από μια ξαφνική αδιαθεσία, ο Ιάκωβος Β΄ πεθαίνει και η Αικατερίνη, σύμφωνα με τη διαθήκη του, ορίζεται Αντιβασιλέας του θρόνου. Την ίδια χρονιά θα φέρει στον κόσμο τον διάδοχο του θρόνου, Ιάκωβο Γ΄, που όμως θα πεθάνει μετά από κάποιους μήνες. Έτσι, η Αικατερίνη θα βασιλέψει στην Κύπρο από το 1474 μέχρι το 1489, παρά τις δολοπλοκίες Κυπρίων.
Όταν δηλώσει τη θέλησή της να παντρευτεί τον Αλφόνσο Β΄της Νάπολης, οι Βενετοί θα αρνηθούν και θα την υποχρεώσουν να φύγει από την Κύπρο. Στις 14 Φεβρουαρίου του 1489, θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την Κύπρο και να πουλήσει τη διοίκηση στους Βενετούς, που ούτως ή άλλως ήλεγχαν το νησί από τη στιγμή που πέθανε ο μικρός Ιάκωβος.
Η Αικατερίνη έφυγε από την Κύπρο μαζί με όλους τους ευγενείς και τις συζύγους τους, ντυμένη στα μαύρα και κλαίγοντας. Έξι ιππότες κρατούσαν τα γκέμια του αλόγου πάνω στο οποίο επέβαινε.
Οι δύο «περίεργοι» θάνατοι -του συζύγου και του γιού της- με κάνουν να υποπτεύομαι βενετικά «χέρια».
Μετα την επιστροφή της στη Βενετία, εγκαταστάθηκε στο Άζολο, μια περιοχή στο Βένετο, όπου και έζησε σχεδόν μέχρι τον θάνατό της, το 1510. Όσο ζούσε, το Άζολο έγινε καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό κέντρο. Ο θάνατος την βρήκε στη Βενετία.
Οι όπερες των Φράντς Λέχαρ και Γκαετάνο Ντονιτσέτι είναι εμπνευσμένες από τη ζωή της. Ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα στη Λάρνακα, το Ινστιτούτο Κορνάρο, προάγει μέχρι τις μέρες μας τις τέχνες και τα γράμματα. Τον Οκτώβριο του 2011, το Κυπριακό Παράρτημα Αρχαιοτήτων δήλωσε ότι το σχεδόν ερειπωμένο θερινό της ανάκτορο στην Ποταμιά, θα ανακαινιστεί για να γίνει Πνευματικό Κέντρο.