ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Φίλες και φίλοι,
Κοντά στην παλιά Σμύρνη, στην κορυφή ενός βραχώδους λόφου, βρέθηκαν τα ερείπια του λεγόμενου «τάφου του Ταντάλου» πουσωζόταν σε καλή κατάσταση ως τον 19ο αιώνα.
Πρόκειται για κυκλικό ταφικόμνημείο σε μορφή τύμβου ύψους 27,6μ. , πλάτους 29,6μ και διάμετρο 33,6μ. Ο ταφικός θάλαμος βρισκόταν στο κέντρο του αρχιτεκτονήματος και αποτελούσε έναν παραλληλόγραμμο χώρο με θολωτή στέγη.
Ένα σύστημα ομόκεντρων δακτυλίων περιέβαλλε τον ταφικό θάλαμο, ενώ εγκάρσιοι τοίχοι αναπτύσσονταν μεταξύ αυτών των δακτυλίων ενισχύοντας την όλη κατασκευή. Κυλινδρικός τοίχος από πολυγωνικές πέτρες υψωμένος πάνω σε βάση περιέβαλλε εξωτερικά το οικοδόμημα. Την όλη σύνθεση επέστεφε κωνική στέγη, στην κορυφή της οποίας εδραζόταν ένας φαλλός.
Σύμφωνα με την μυθική παράδοση, ο τάφος αυτός ταυτίζεται με τον τάφο του Ταντάλου, μυθικού βασιλιά της Φρυγίας και της Λυδίας, τον οποίο ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει στο έργο του δύο φορές, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Τον τάφο του Ταντάλου, για τον οποίο ο μύθος λέει ότι ήταν γιος του Δία και της Πλουτούς, αξίζει κανείς να δει πάνω στο όρος Σίπυλος, τον ξέρω γιατί τον έχω δει».
Ο περιηγητής συμπληρώνει: « Υπάρχει μια λίμνη που φέρει το όνομα του Ταντάλου και τάφος του φημισμένος, και πάνω στην κορυφή του όρους Σίπηλος υπάρχει ο θρόνος του Πέλοπα».
Το μνημείο χρονολογείται γύρω στα τέλη του 7ου π.Χ. αι., όταν η παλιά Σμύρνη γνώρισε μεγάλη ευημερία, και πρόκειται πιθανόν ια τον τάφο κάποιου τοπικού κυβερνήτη.
Το θέατρο της Σμύρνης βρισκόταν στη βορειοδυρική πλευρά του όρους Πάγος, κάτω από την ακρόπολη. Η κάτοψή του ακολουθούσε τα θέατρα ρωμαϊκού-μικρασιατικού τύπου. Είχε εξαιρετικά μεγάλο μέγεθος, με κοίλον μεγαλύτερο του ημικυκλίου, διαμέτρου 152 μ. και ορχήστρα διαμέτρου 27μ.
Ήταν χτισμένο σε φυσική πλαγιά, εκμεταλευόμενο την κλίση της, ενώ για την κατασκευή των πλευρικών τμημάτων (αναλήμματα) χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν βοηθητικές υποκατασκευές, ώστε να καλύψουν την κλίση του εδάφους. Δύο οριζόντιοι περιμετρικοί διάδρομοι διαιρούσαν το κοίλον σε τρία τμήματα. Από τα υπάρχοντα στοιχεία προκύπτουν λεπτομέρειες, σχετικά με την εσωτερική διάρθρωση του κοίλου.
Συγκεκριμένα, το κάτω τμήμα του κοίλου διαιρούνταν σε 10 τμήματα, τις κερκίδες, και ο συνολικός αρισθμός των εδωλίων υπολογίζεται σε 19 σειρές. Τομεσαίο τμήμα του κοίλου αντίστοιχα διαιρούντανν σε 12 κερκίδες και είχε 21 σειρές εδωλίων, ενώ το ανώτερο τμήμα του είχε 23 σειρές καθισμάτων και 22 κερκίδες. Η συνολική χωρητικότητα υπολογίζεται σε 16.000 έως 20.000 θεατές.
Ελάχιστα τμήματα σώζωνται από την εντυπωσιακή πρόσοψη της σκηνής του θεάτρου της Σμύρνης, πολλά μάλιστα αρχιτεκτονικά μέλη βρίσκονται στις αυλές των σύγχρονων σπιτιών. Το μέτωπο της σκηνής έφερε πλούσιο αρχιτεκτονικό διάκοσμο με θυρώματα, κίονες και κόγχες που κοσμούνταν με αγάλματα. Πίσω από τη σκηνή υπήρχαν τα παρασκήνια, τα βοηθητικά δωμάτια για τους ηθοποιούς.
Το θέατρο χρονολογείται στον 2ο μ.Χ. αι., και πιθανώς οικοδομήθηκε μετά τον σεισμό του 178 μ.Χ., αν και ίσως είχε και μια προγενέστερη ελληνιστική φάση που τοποθετείται περίπου στο τέλος του 2ου μ.Χ. αι.
Ελάχιστα ίχνη του είναι σήμερα ορατά.
Τα λεγόμενα «λουτρά του Αγαμέμνονα» βρίσκονται 10 χλμ. Νοτιοδυτικά του κέντρου της Σμύρνης, στην περιοχή Balcova. Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Αχαιών εναντίον της Τροίας οι Έλληνες πολέμησαν με τους γηγενείς στην πειοχή της Περγάμου. Στους πληγωμένους πολεμιστές δόθηκε χρησμός ότι για να θεραπευθούν έπρεπε να επισκεφθούν τις θερμές πηγές κοντά στη Σμύρνη.
Ένα σύνολο θερμών πηγών που βρέθηκε στην περιοχή, ταυτίζεται με τη συγκεκριμένη θέση. Η θερμοκρασία του νερού ξεπερνά τους 160 βαθμούς Κελσίου και οι πηγές είναι ιδιαίτερα θεραπευτικές για διάδορες παθήσεις, όπως π.χ. ρευματισμούς.
Δεν σώζωνται απομεινάρια των αρχαίων θεραπευτηρίων, τα οποία επισκεπτόταν συχνά ο ρήτορας Αίλιος Αριστείδης που υπέφερε από χρόνιες ψυχοσωματικές παθήσεις, όμως, υπάρχουν οι σύγχρονες εγκαταστάσεις!
Στη φωτογραφία βλέπουμε μια αναπαράσταση του αρχαίου θεάτρου της Σμύρνης.