JOHN DOE
ΑΠΟ ΤΟΝ JOHN DOE
Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Δέσποινα και τις εκδόσεις Πνοή, που μου έκαναν την τιμή να με καλέσουν εδώ απόψε, για να μιλήσω για τους «Ψιθύρους» και το «Ζω… το Όναρ», και πιο συγκεκριμένα για την τέχνη της κυρίας Μπλαστροπούλου.
Χαίρομαι πραγματικά που μου δίνεται αυτή η ευκαιρία καθώς θεωρώ πως ο τρόπος γραφής της Δέσποινας είναι πραγματικά ξεχωριστός, «sui generis», όπως έγραψα στη διαδικτυακή άποψη μου για το πρώτο της βιβλίο.
Το ξεχωριστό όμως, εμάς τους ανθρώπους μας ενοχλεί, καθώς έχουμε την ανάγκη να ορίσουμε και να κατηγοριοποιήσουμε τα πράγματα για να τα αντιληφθούμε και να τα οικειοποιηθούμε. Γι’ αυτό, εύλογα, στο σύντομο βιογραφικό της Δέσποινας που βρίσκεται στο αυτί του
«Ζω… το Όναρ», οι ψίθυροι χαρακτηρίζονται ως «ποιητικοί μονόλογοι».
Ωστόσο, η λέξη «ποίηση» καλύπτει ένα τόσο ευρύ καλλιτεχνικό φάσμα που δύσκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ορισμός.
Τι κοινό έχει στ’ αλήθεια η ποίηση του Ομήρου με αυτή του Ρίτσου, η του Μπωντλαίρ;
Στην πραγματικότητα η ποίηση δεν προσδιορίζει ένα είδος, δεν καθορίζει έναν δημιουργό, όμως προκαλεί δια της αφαιρετικής μεθόδου, έναν διαχωρισμό με τον πεζό λόγο.
Τι είδους ποιήτρια είναι λοιπόν η Δέσποινα; Επική, λυρική, μοντέρνα ή παραδοσιακή;
Τίποτα απ’ όλα αυτά ή όλα αυτά μαζί;
Ίσως κάποιοι να θεωρήσουν πως η τέχνη της ανήκει, όπως αυτή του Ανδρέα Εμπειρίκου, στο κύμα του υπερρεαλισμού, που κατά την φιλόλογο, κυρία Ειρήνη Παξιμαδάκη «έχει ως σκοπό την υπέρβαση του πραγματικού κόσμου με την καταγραφή … των υποσυνείδητων ενεργειών της ψυχής και των ονειρικών της εντυπώσεων χωρίς την επέμβαση της λογικής.»
Η ίδια η συγγραφέας μας οδηγεί σ’ αυτόν τον δρόμο, προτρέποντας μας στην αφιέρωση της στο «Ζω… το Όναρ» να απολαύσουμε τα όνειρα της!
Μας παρουσιάζει το έργο της σαν κάτι αυθόρμητο, πρωτόλειο, ολίγον μεταφυσικό.
Σα μια ακατέργαστη, συνειρμική, καταγραφή του υποσυνείδητου της.
Εγώ, όμως, μελετώντας προσεκτικά το έργο της πιστεύω πως η κυρία Μπλαστροπούλου επιχειρεί έντεχνα -κυριολεκτικά- να μας πλανέψει.
Πιστεύω πως ο λόγος της δεν είναι καθόλου συνειρμικός.
Είναι το συνειδητό αποτέλεσμα μιας αποδόμησης της πραγματικότητας, και μιας επανασύνθεσης της.
Είναι για εμένα μια προσπάθεια να δώσει μια άλλη, υψηλότερη διάσταση στην εμπειρία της ζωής, να μετατρέψει δηλαδή το Ύδωρ σε Αήρ.
Γι’ αυτό και, παραφράζοντας τον Αμερικανό ποιητή Καρλ Σάντμπεργ, θα έλεγα πως η ποίηση της Δέσποινας είναι: «το ημερολόγιο που κρατάει ένα θαλάσσιο πλάσμα που ζει στη στεριά και που θα ήθελε να μπορούσε να πετάξει.»
Η κυρία Μπλαστροπούλου όμως, δεν σταματάει εκεί. Για να αποτυπώσει τον λόγο της στο χαρτί ακολουθεί μια προσέγγιση που θα τολμούσα να χαρακτηρίσω ως κυβιστική.
Δηλαδή συγχωνεύει σε μια εικόνα την παρατήρηση ενός θέματος από διάφορες αισθησιακές πλευρές ταυτόχρονα. Είναι κι αυτό μια άλλη μορφή ανασχηματισμού.
Η Δέσποινα δεν στοιχίζει τις λέξεις μόνο για να γεννηθεί το νόημα.
Τις στοιχίζει επίσης με σκοπό τη μουσικότητα και τον εικαστικό ερεθισμό.
Η στοίχιση της, θυμίζει κάποιες φορές τα περίφημα «Caligrammes» του Γάλλου ποιητή Guillaume Apollinaire.
Αυτός είναι και ο λόγος που τα κείμενα της χάνουν από την ολότητα τους αν δεν τα βλέπεις και τα ακούς ταυτόχρονα.
Έτσι για να μην προδώσω την τέχνη της κυρίας Μπλαστροπούλου αποφάσισα να στηρίξω τα λεγόμενα μου μ’ έναν τρόπο οπτικό-ακουστικό.
Στέφανος Παπαδόπουλος, Νομικός – Συγγραφέας.
– Ομιλία της 29ης Μαρτίου 2023 στο Δημαρχιακό Μέγαρο Αμαρουσίου.
Τίτλος βίντεο:
«Η τέχνη της Δέσποινας Μπλαστροπούλου, ή το πέταγμα το Ερωδιού»