ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: PETER TAMAS
Πώς μπορεί κάποιος να συνδυάζει την αυστηρότητα του στρατιωτικού με την ευαισθησία ενός καλλιτέχνη; Πώς γίνεται τη μια στιγμή να πετάει με ένα στρατιωτικό αεροπλάνο ή ελικόπτερο και την άλλη να κατασκευάζει βενετσιάνικες μάσκες;
Ο Ανδρέας Λιάλιος (στρατιωτικός της Πολεμικής Αεροπορίας) και ο andriano.arte (δημιουργός βενετσιάνικων μασκών) είναι το ίδιο πρόσωπο που συνδυάζει άψογα τις δύο αυτές διαφορετικές ιδιότητες και τις υπηρετεί με το ίδιο πάθος. Δηλώνει πάντα «παρών» στο κάλεσμα της πατρίδας, και στη συνέχεια δηλώνει «παρών» στο κάλεσμα της δημιουργίας! Το καθήκον και η δημιουργία είναι η ταυτότητα της ψυχής του!
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Αθήνα. Πώς θυμάσαι τον εαυτό σου σαν μικρό παιδί;
Μαίρη Γκαζιάνη και Ανδρέας Λιάλιος
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΙΑΛΙΟΣ: Ναι, γεννήθηκα στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του ’66. Ένα μικρό ζιζάνιο στα όμορφα μαθητικά χρόνια του Δημοτικού. Έτσι με θυμάμαι! Αεικίνητος και πειραχτήρι. Αλλά πολλές φορές και ντροπαλός. Τελικά, με το να είσαι ντροπαλός δεν πετυχαίνεις κάτι. Όσοι έχουν τόλμη, πηγαίνουν μπροστά! Περίεργα χρόνια, ήμουν ασθενικός και ευαίσθητος χαρακτήρας. Απολάμβανα πάντα την αγάπη των γονιών μου. Αγαπημένο μάθημα, τα καλλιτεχνικά και η ώρα που κάναμε θεατρικά σκετς. Αγαπημένοι μου ήρωες ο Μπλεκ, ο Ζαγκόρ και ο Κύρος Γρανάζης. Πρώτο μου σοβαρό δώρο ήταν ένα μικροσκόπιο που μου έφεραν από τη Γερμανία. Ήθελα να βλέπω όσα δεν μπορούσε να δει το ανθρώπινο μάτι. Και αγάπησα πολύ, Τετάρτη με Πέμπτη τάξη του Δημοτικού. Αγάπησα πολύ… Το βιολογικό ρολόι δούλεψε σωστά. Μην ρωτάτε, την κουβαλώ για πάντα μέσα μου! Το Πεπρωμένο…
Μ.Γ.: Σαν έφηβος, ποιες ανησυχίες είχες;
Α.Λ.: Η εφηβεία με «βρίσκει» σαν ένα ιδιαίτερα αγχωτικό χαρακτήρα και πολύ τελειομανή! Ήθελα πάντα το εκλεπτυσμένο και το αψεγάδιαστο. Παράλληλα όμως ήμουν ένας αυθεντικός χαρακτήρας που αντιπαθούσε κάθε μορφή του «δήθεν». Μου άρεσε να καταπιάνομαι με πολλά: ζωγραφική, κατασκευές, διοράματα, αερομοντελισμό αλλά και με πειράματα κάθε είδους. Έπιανα τον εαυτό μου να θέλει να γίνω τα πάντα όταν μεγαλώσω. Ακόμη και ψυχίατρος! Μου άρεσε πάντα να βοηθώ τους ανθρώπους. Δεν ήθελα να βλέπω τους γύρω μου να υποφέρουν. Ήμουν από τότε πολύ δοτικός. Ήθελα πάντα να προσφέρω. Επίσης λάτρευα τα αεροπλάνα και μπορούσα να τα χαζεύω ώρες ατελείωτες.
Μ.Γ.: Μεγαλώνοντας, εντάχθηκες στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Τι σε ώθησε προς αυτή την κατεύθυνση;
Α.Λ.: Το 1983 ήμουν τελειόφοιτος Λυκείου. Η επιλογή μου να συνδυάσω την αεροπορική ιδέα με την Ιατρική επιστήμη, ήταν κυρίαρχη. Επιλογή μου λοιπόν για τις πανελλήνιες ήταν η Στρατιωτική Ιατρική. Δεν τα κατάφερα. Το άγχος και η έλλειψη συγκέντρωσης ήταν πιο ισχυρά, όπως και στη δεύτερη αποτυχημένη προσπάθεια, το 1984. Το μυαλό ήταν θολό. Σε μια οικογενειακού τύπου σύσκεψη (έτσι γίνονταν αυτά τότε), αρνήθηκα με κάθε τρόπο να φύγω για σπουδές στην Ιατρική Ρώμης. Είχα κομμάτια μου εδώ και δεν μπορούσα να τ’ αποχωριστώ. Έτσι επέλεξα να κρατήσω την αεροπορική ιδέα και έδωσα εξετάσεις για τη Σχολή Υπαξιωματικών. Ήταν δύο χρόνια φοίτησης γεμάτα ένταση, στρατιωτική αγωγή και πειθαρχία. 
Αμέσως μετά τη χοροεσπερίδα τελειόφοιτων και πριν από την απονομή πτυχίων, δηλώνω παραίτηση στον Διοικητή της Σχολής για σοβαρούς προσωπικούς λόγους. Μετά το Ειδικό Συμβούλιο και λόγω της έντονης παρέμβασης από τον τότε Υπουργό Εθνικής Αμύνης και πολλών άλλων, η παραίτησή μου δεν έγινε αποδεκτή! Ο στρατιωτικός βίος μου μόλις είχε αρχίσει…
Μ.Γ.: Μετά την αποστρατεία σου, το 2013, ποιες στιγμές της πορείας σου στις Ένοπλες Δυνάμεις έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη σου;
Α.Λ.: Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Με δύο χρόνια Σχολή, 16 χρόνια στα μαχητικά σε πολεμική Μοίρα και δέκα χρόνια στα ελικόπτερα! Κάθε μέρα ήταν ξεχωριστή και γεμάτη δράση: ασκήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, εξυπηρέτηση πτήσεων μέρα-νύχτα, λυκαυγές-λυκόφως! Πολλά τα συναισθηματικά φορτία. Κλασικό σενάριο, να φεύγεις για κάπου, κάτι να στραβώνει, και αντί σε μια δυο μέρες, να γυρνάς στο σπίτι μετά από μία εβδομάδα. Είχαμε καλές στιγμές, αλλά έχουμε θρηνήσει και πολύτιμους φίλους. Και, ναι, θυμάμαι ξεχωριστά τη νύχτα των Ιμίων, όπου βρισκόμασταν σε μεγίστη επιφυλακή και κοιμόμασταν στα καταφύγια… Όλοι έτοιμοι για όλα. Για να τιμήσουμε τον όρκο που δώσαμε και για τη Σημαία. Αξέχαστες στιγμές.
Μ.Γ: Από μικρός ανακάλυψες τη δημιουργία μέσα από την τέχνη και συνέχισες παράλληλα με τις απαιτητικές υποχρεώσεις στην Υπηρεσία σου. Ποια ήταν τα ερεθίσματα που είχες;
Α.Λ.: Πάντα – μα πάντα – έβρισκα τον απαραίτητο χρόνο για να καλλιτεχνώ, παράλληλα με το δύσκολο υπηρεσιακό μου πρόγραμμα. Είχα από μικρός, πιστεύω, την αίσθηση του ωραίου αλλά και την αγάπη για την τέχνη. Ως λάτρης του καλόγουστου, προσπαθούσα να εξωραΐσω με καλλιτεχνικό τρόπο οποιοδήποτε χώρο. Είχα νοικιάσει ένα μικρό δωμάτιο κοντά στην κατοικία μου για να ζωγραφίζω και να κάνω τις κατασκευές μου. Βέβαια, η αγάπη για τις μάσκες φτάνει πράγματι πολύ πίσω στον χρόνο.
Μ.Γ.: Σήμερα εξειδικεύεσαι στην κατασκευή βενετσιάνικων μασκών. Γιατί επέλεξες ειδικά τις βενετσιάνικες μάσκες;
Α.Λ.: Ανέκαθεν οι μάσκες ήταν για μένα μια άριστη διακοσμητική παρέμβαση. Έχω ασχοληθεί πολλά χρόνια με αυτές. Φυσικά όπως όλοι, ξεκίνησα μόνο με κεραμικές, στα γνωστά καλούπια του εμπορίου. Μιλάμε για πολλά χρόνια πριν, πάνω από είκοσι. Όμως οι Βενετσιάνικες είχαν πάντα τη φινέτσα που θαύμαζα, μυστηριώδεις και εκλεπτυσμένες. Είτε είναι όμορφα καλούπια είτε άσχημα, είχαν και θα έχουν πάντα τη δική τους μοναδική αίγλη. Σε πολλούς, λόγου χάριν, δεν αρέσουν οι χαρακτήρες της commedia dell’arte. Εγώ τους λατρεύω. Θα τους παρουσιάσω λογικά φέτος, τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο.
Μ.Γ.: Τι είδους τεχνική χρησιμοποιείς για την κατασκευή τους;
Α.Λ.: Εφαρμόζω την απόλυτα παραδοσιακή Βενετσιάνικη τεχνική. Αυτή που χρησιμοποιείται και στα μεγάλα εργαστήρια στη Βενετία, στη Βερόνα αλλά και στην Φλωρεντία. Αυτό σημαίνει ότι το αντικείμενο είναι εξ’ ολοκλήρου χειροποίητο από το πρώτο μέχρι το τελευταίο στάδιο, μια τεχνική που χάνεται στο βάθος των αιώνων. Πρόπλασμα, χύτευση και κατασκευή καλουπιού κι έπειτα κατασκευή της μάσκας.
Μ.Γ.: Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να κατασκευαστεί μια τέτοια μάσκα;
Α.Λ.: Δεν είναι θέμα να το δούμε σαν δύσκολο ή εύκολο. Για κάποιους είναι ίσως δύσκολο ενώ για άλλους όχι. Εγώ θα εστιάσω στην υπομονή που χρειάζεται για να δεις την εξέλιξη της δημιουργίας: μικρά κομμάτια χαρτιού στρώνονται μέσα στα βαριά και επιβλητικά γύψινα καλούπια. Μέχρι να φτάσεις στο τελικό στάδιο φινιρίσματος, έχουν περάσει αρκετές ώρες δουλειάς. Οπότε, αν κρίνουμε από το χρόνο που απαιτείται, ίσως το πούμε και δύσκολο.
Μ.Γ.: Τι είδους υλικά χρειάζονται;
Α.Λ.: Ας ξεκινήσουμε από το βασικότερο υλικό που δίνει πραγματικά την έννοια της ποιοτικής κατασκευής. Αυτό δεν είναι άλλο από το ειδικό μάλλινο χαρτί (με 50% μαλλί), το λεγόμενο cartalana στην Ιταλία. Χρησιμοποιώντας το, έχεις μια ανθεκτική paper mache κατασκευή. Βέβαια δεν είναι μόνο αυτό, τούτο αποτελεί τη βάση. Επιβάλλονται πολλά στάδια διεργασίας και διάφορα υλικά. Αστάρια, ακρυλικά χρώματα, βερνίκια χειροποίητα, φύλλα χρυσού ή ημίχρυσου καθώς και φύλλα ασημιού ή χαλκού. Όταν δε ξεκινά η λεγόμενη διακοσμητική φόρτιση, τότε χρειαζόμαστε τρέσες, υφάσματα brocade, βελούδινα, μεταξωτά, δαμασκηνά αλλά και διακοσμητικές πέτρες. Εγώ προσωπικά εφαρμόζω μόνο Swarovski αλλά και πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους.
Μ.Γ.: Πόσος χρόνος απαιτείται για την κατασκευή τους;
Α.Λ.: Ο χρόνος κατασκευής ποικίλει ανάλογα με το μέγεθος και τη διακοσμητική παρέμβαση. Μεγάλο σημαίνει περισσότερο χαρτί και περισσότερη κόλλα. Αν συνυπολογίσουμε τον παράγοντα του καιρού (το καλοκαίρι στεγνώνουν πιο εύκολα), τότε μπορούμε να πούμε ότι θα έχουμε μία καλή ποιοτική κατασκευή σε 3 με 4 ή και 6 με 8 ημέρες, ανάλογα και με τις επιμέρους τεχνικές που θα εφαρμοστούν.
Μ.Γ.: Με τι είδους κορνίζες πλαισιώνονται οι μάσκες που κατασκευάζεις;
Α.Λ.: Εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ παλιές χειροποίητες κορνίζες των δεκαετιών ’50,’60 και ’70. Στην περίπτωση φθορών, τις συντηρώ ο ίδιος. Μία πλάτη από ξύλο ντυμένη με πυκνό βελούδο, στερεώνεται πίσω από το πλαίσιο της κορνίζας και είναι έτοιμη να «υποδεχθεί» τη μάσκα. Ξέρετε, κάθε κατασκευή είναι τέτοια που όσο πολύπλοκη κι αν θεωρείται, μπορεί να ξεκρεμαστεί και να φορεθεί κανονικά!
Μ.Γ.: Έχεις ταξιδέψει στη Βενετία προκειμένου να ενημερωθείς για την κατασκευή των συγκεκριμένων μασκών, ή είσαι αυτοδίδακτος;
Α.Λ.: Υπάρχει περίπτωση να θέλεις να μάθεις μια τέτοια τέχνη και να μην έχεις ταξιδέψει στην πηγή έμπνευσης και πρώτης κατασκευής; Τα ταξίδια εκεί είναι απαραίτητα για να πάρεις τη γνώση, αλλά και για διαρκή ενημέρωση. Πρέπει όμως να επισκεφθείς καλά εργαστήρια στη Βενετία ή στη Φλωρεντία, όπου έχουν αυθεντικές παραδοσιακές μάσκες και όχι πλαστικές. Τα μαθήματα εκεί κοστίζουν περίπου 500 ευρώ. Πέντε ημέρες και συνολικά 18 με 20 ώρες. Αν συνυπολογίσεις το κόστος μετάβασης κι επιστροφής – συν τις απαραίτητες 7 ημέρες διαμονής και διατροφής – το κόστος αγγίζει με ευκολία τα 2000 ευρώ. Πάντα, όμως, η ασταμάτητη εξάσκηση και εμπειρία είναι αυτά που δίνουν το όμορφο αποτέλεσμα.
Μ.Γ.: Έχεις πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχεις συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Ποια είναι η ανταπόκριση του φιλότεχνου κοινού στο συγκεκριμένο εικαστικό είδος;
Α.Λ.: Έχω κάνει ατομική έκθεση στη Ρόδο. Με ενέπνευσε το περιβάλλον της μεσαιωνικής πόλης. Η παλιά αίθουσα του Δικαστηρίου των Ιπποτών ή Εμποροδικείου (κατά μια άλλη μελέτη) έδενε πολύ αρμονικά με τα έργα μου. Έχω συμμετάσχει και σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις. Μπορώ να πω με ικανοποίηση, ότι η δουλειά μου χαίρει αποδοχής και εκτίμησης από το φιλότεχνο κοινό. Το αντικείμενο όμως είναι δύσκολο και λειτουργεί επιλεκτικά. Τη μάσκα, ή θα την λατρέψεις ή θα την αντιπαθήσεις για πάντα.
Μ.Γ.: Τι είναι για σένα η δημιουργία;
Α.Λ.: Μα, τα πάντα! Όταν δεν δημιουργείς, είσαι στατικός. Όταν είσαι στατικός και δεν «βγάζεις» την ψυχή σου, πιστεύω υποφέρεις ενδόμυχα. Δημιουργώ και μέσα από αυτό γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Άλλωστε η δημιουργία και η έκφραση είναι ανάσες ζωής και η καλύτερη ψυχοθεραπεία στη δύσκολη εποχή που βιώνουμε.
Μ.Γ.: Ετοιμάζεις κάποια νέα έκθεση;
Α.Λ.: Η προετοιμασία μου αυτήν την περίοδο αφορά μία έκθεση που σχεδιάζω για την Αθήνα. Έχω αφοσιωθεί σε αυτό. Θέλω να έχει τη μορφή ενός ευχάριστου γεγονότος. Να γνωρίσει και να δει από κοντά το κοινό τη συγκεκριμένη τέχνη. Μην με ρωτάτε ημερομηνία, όταν θα είμαι έτοιμος. Όπως σας είπα, είμαι τελειομανής και στην παραμικρή λεπτομέρεια στηρίζεται μια επιτυχημένη παρουσίαση. Θα την επιμεληθώ προσωπικά.
Μ.Γ.: Πού μπορεί να σε βρει κάποιος που ενδιαφέρεται να δει τις μάσκες που κατασκευάζεις;
Α.Λ.: Προς το παρόν στις διάφορες εικαστικές δράσεις που συμμετέχω ως andriano.arte με έργα μου, αλλά σε λίγο καιρό και στο χώρο κατασκευής τους. Μπορεί κάποιος να επισκεφθεί και τη Σελίδα μου στο facebook (https://www.facebook.com/andriano.arte/) όπου θα δει τα διάφορα είδη μασκών μεμονωμένα ή ως ολοκληρωμένα έργα σε κορνίζες. Στο mail μου (andriano.arte@gmail.com) δέχομαι ερωτήσεις και απαντώ σχετικά με οτιδήποτε αφορά την τέχνη των Βενετσιάνικων μασκών.
Μ.Γ.: Αφού σε ευχαριστήσω για την όμορφη συζήτηση που είχαμε, θα σου ζητήσω να κλείσεις με μια δική σου φράση αυτή τη συνέντευξη.
Α.Λ.: Τέχνη, αγάπη και δημιουργία ίσον ζωή!
