ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ

Η Ζήλια είναι γενετικός προγραμματισμός, είτε πρόκειται για την ερωτική ζήλια είτε για την κοινωνική γενικότερα. Από τα έγκατα της ανθρωπότητας υπηρέτησε τη διαιώνιση του είδους σαν πολύτιμο εργαλείο… τόσο που αν στη Γεωλογική Εποχή του Πλειστόκαινου η Ζήλια δεν ήταν εκεί σαν τέρας που καιροφυλακτούσε στις νευρολογικές δομές των πρώτων Ανθρώπων, εσύ δεν θα διάβαζες αυτό το κείμενο σήμερα.

Τη ζήλια την χρειάστηκε ο αρσενικός Πρωτόγονός σου για να αποτρέψει την προϊστορική σύντροφο να τον απατήσει κι έτσι να μεγαλώνει ξένα παιδιά! Εδώ όλη μέρα πάλευε με λιοντάρια για τα δικά του˙ τα ξένα θα τάιζε; Μετά είναι και το άλλο: αν δεν ζήλευε για να εμποδίσει την αναπαραγωγή από τους «εξωτερικούς», πώς θα διασφάλιζε τη δική του συνέχεια στη γενεαλογική αλυσίδα, πώς θα άφηνε τη Συνέχειά του στην πρωτόγονη Σπηλιά;

Το ίδιο ισχύει και για την πρωτόγονη Μητέρα: αν δεν ζήλευε, πώς θα κατοχύρωνε ότι το κυνήγι του… δασύτριχου εκείνου συντρόφου θα έφτανε στη δική της οικοφωλιά ούτως ώστε να μεγαλώσει γερά μικρά και να παραδώσει – και αυτή – καρπούς για την επόμενη γενιά της Ανθρώπινης Αλληλουχίας;

Είδες πόσο πολύ ταιριάζει αυτή η επιστημονική εξήγηση με τη γενικότερη τάση των ανδρών να ζηλεύουν περισσότερο σεξουαλικά την σύντροφό τους (αρχικά για να μην ξοδεύονται μεγαλώνοντας ξένα παιδιά) και με την τάση των γυναικών να ζηλεύουν συναισθηματικά το ταίρι τους (για να υπάρχει στο σπίτι τους τροφή και πόροι). Τελικά αυτά τα πράγματα κρατούν από την εποχή των Παγετώνων!

Οι άνθρωποι, όπως και τα ζώα, είναι προγραμματισμένοι να ζηλεύουν

Τι συμβαίνει, όμως, με την Κοινωνική ζήλια; Είναι και αυτή… default; Είμαστε νευρολογικά ρυθμισμένοι να τη βιώνουμε και μετά να διαβάζουμε για την τοξικότητά της σε κάθε γωνιά των media; Ναι, είμαστε. Οι άνθρωποι, όπως και τα ζώα, είναι προγραμματισμένοι να ζηλεύουν. Ο εγκέφαλός σου παρατηρεί, επεξεργάζεται και εκτελεί τις κοινωνικές συμπεριφορές βάσει των κατοπτρικών νευρώνων. Είναι οι νευρώνες καθρέφτες, αυτοί που ενεργοποιούνται για να παρατηρείς αλλά και για να εκτελείς ταυτόχρονα πράξεις επερχόμενες από τον μιμητισμό που είναι απαραίτητος, προκειμένου να «ανήκεις» και να ταιριάζεις σ’ ένα επίλεκτο κοινωνικό γκρουπ.

Προσπαθείς, λοιπόν, να φτάσεις τους άλλους και αυτό σου δίνει τα οφέλη του συντονισμού, της συγχρονικότητας και, τελικά, της ομαλής επιβίωσης. Οι νευρώνες που είναι σχετικοί με τη ζήλια, είναι και αυτοί που σε βοηθούν να πας πιο κοντά στους άλλους και να τους νιώσεις καλύτερα χτίζοντας σχέσεις αγάπης.

Κάπως έτσι. Αλλά τότε γιατί όλη αυτή η φασαρία για τη ζήλια; Γιατί δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το θέμα δεν είναι η λειτουργικότητα των συναισθημάτων, αλλά η διαχείριση. Το τι κάνω τη ζήλια μου είναι το εν δυνάμει επιβλαβές, όχι το ίδιο το συναίσθημα της Ζήλιας. Πώς μπορεί η ζήλια να με βοηθήσει; Τι μπορεί να μου πει για τις ανάγκες μου; Πώς μπορεί να με βοηθήσει να στραφώ σε ατροφικές ανάγκες που γκρινιάζουν υπόκωφα αλλά με σταθερό παλμό ύπαρξης;

Books and Style

Books and Style