ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Φίλες και φίλοι, πρωταρχικός σκοπός ενός οποιουδήποτε κτίσματος ήταν να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του ανθρώπου για καταφύγιο, ασφάλεια και εργαστήρι με χρήση των προσφερόμενων υλικών και, βεβαίως, την ανάλογη επιδεξιότητα για την επιτυχή έκβαση.
Ξεκινώντας από την παλαιολιθική εποχή (-12.000 π.Χ.), μια εποχή που διήρκεσε πάνω από 2,5 εκατομμύρια χρόνια, ο άνθρωπος, ζώντας νομαδική ζωή, δεν είχε μόνιμη κατοικία, υποχρεωμένος όπως ήταν να μετακινείται ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες. Ως κατοικία χρησιμοποίησε – ως επί το πλείστον – τα σπήλαια και κάποιες υποτυπώδεις κατασκευές.
Στην νεολιθική εποχή (6.800-3.200 π.Χ.) εμφανίζεται η μόνιμη κατοικία. Η πρώτη μορφή αυτής της κατοικίας φτιάχτηκε από δέρματα ζώων και κλαδιά δέντρων, ενώ στη συνέχεια έγινε χρήση κορμών μικρών δένδρων. Οι κατοικίες ήταν η μία δίπλα στην άλλη για να νιώθουν οι άνθρωποι μεγαλύτερη ασφάλεια.
Λίγο-λίγο υπήρξε ανάγκη για τα πρώτα περιμετρικά τείχη και έτσι εμφανίστηκαν τα πρώτα χωριά. Αργότερα προστέθηκαν λίθινα θολωτά κτίσματα, με το μέγεθος των λίθων να αυξάνει σταδιακά. Οι οικίες αυτής της περιόδου αποτελούνται από έναν και μοναδικό χώρο και η στέγη τους είναι καλυμμένη με κλαδιά και πηλό.
Η μεγαλιθική (μέγας+λίθος) αρχιτεκτονική εμφανίστηκε την τέταρτη χιλιετία (4.000 π.Χ.) και διήρκεσε μερικούς αιώνες. Οι άνθρωποι ανήγειραν χιλιάδες μνημεία σε διάφορα μέρη της γης (Κορέα, Θιβέτ, Ινδία, Καύκασος, Αφρική και Ευρώπη), όλα κοντά στη θάλασσα, συχνότατα πάνω σε λόφους.
Τέτοιες κατασκευές ήταν τα μενίρ (μακριές πέτρες στην βρετονική διάλεκτο), τα ντολ-μέν (τραπέζι+πέτρα), τα κρόμλεχ (κυκλικά τοποθετημένες πέτρες) και το στόουνχετζ (1800-1900 π.Χ.) που πρωτοεμφανίστηκε στο Σώλσμπερυ της νότιας Αγγλίας. Η χρήση του δεν είναι σαφής∙ άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ναό, άλλοι για αστρονομικό παρατηρητήριο, ενώ άλλοι για νεκροταφείο υψηλόβαθμων πολιτών.
Στην εικόνα βλέπουμε τον χαρακτηριστικό οικισμό της χοιροκοιτίας – το πιο χαρακτηριστικό δείγμα κατοικίας της νεολιθικής εποχής – που βρέθηκε στην Κύπρο και χρονολογείται από το 7.000 π.Χ.
Σειρά στο αφιέρωμά μας έχουν οι αρχαίοι πολιτισμοί και οι ιδιαιτερότητες του καθενός, τους οποίους θα εξετάσουμε ξεχωριστά, προβάλλοντας τα πιο διάσημα επιτεύγματά τους. Μέχρι τότε, να είστε όλοι καλά!