JOHN DOE
Το Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος», η Ειρήνη Σαρόγλου – Τσάκου M.D. και η συγγραφέας Αναστασία Κατσικογιάννη – Μπάστα, προσφέρουν στους αναγνώστες του Books and Style τον πρώτο τόμο από την Τετραλογία του Αιγαίου, με τον τίτλο «Μινωική Θαλασσοκρατία».
Κατεβάστε ΔΩΡΕΑΝ το βιβλίο στον υπολογιστή, στο tablet ή στο smartphone σας, χωρίς καμία χρέωση. Copyright: Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος». Απαγορεύεται η αναδημοσίευση με οποιονδήποτε τρόπο (έντυπο ή ηλεκτρονικό), χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος»). Απαγορεύεται η ηλεκτρονική αναδημοσίευση χωρίς αναφορά της πηγής (booksandstyle.gr).
Πατήστε δεξί κλικ στο βιβλίο παρακάτω και κατόπιν «αποθήκευση ως»:
Απόσπασμα από το βιβλίο «Μινωική Θαλασσοκρατία»:
Γιατί η Τετραλογία του Αιγαίου;
Η ελληνική ναυτιλία βρίσκεται εδώ και χρόνια σταθερά στην κορυφή του παγκόσμιου shipping. Όσες φουρτούνες κι αν αντιμετωπίζει, όσοι ορμητικοί αέρηδες κι αν τη δοκιμάζουν, τίποτα δεν μοιάζει ικανό να την εκτοπίσει από αυτή τη θέση. Λογικό, επομένως, ένα ερώτημα: Πώς οι ναυτικοί μιας τόσο μικρής χώρας κατέχουν -και μάλιστα σταθερά- μια τόσο αξιοζήλευτη θέση;
Προσπαθώντας να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, ξετυλίξαμε το κουβάρι του χρόνου προς τα πίσω, προς την προϊστορία της ελληνικής ναυτιλίας. Έτσι, ταξιδεύοντας αντίστροφα, περάσαμε από το θαύμα των λίμπερτις στα ιστιοφόρα του 19ου αιώνα και της Ελληνικής Επανάστασης του 1821· και από τους βυζαντινούς δρόμωνες στα πλοία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ταξίδεψαν στον Ινδικό ωκεανό, και στη φημισμένη αθηναϊκή τριήρη, που έγραψε σελίδες δόξας στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Κάπως έτσι, φτάσαμε στους Προϊστορικούς χρόνους και, συγκεκριμένα, στην Εποχή του Χαλκού, για να συναντήσουμε την πρώτη θαλασσοκράτειρα του πλανήτη, τη μινωική Κρήτη, και τον πρώτο υψηλού επιπέδου πολιτισμό που αναπτύχθηκε επί ευρωπαϊκού εδάφους, τον μινωικό πολιτισμό.
Σ’ αυτό το το ταξίδι στο χρόνο, πολύτιμος αρωγός ήταν ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος -και γι’ αυτό θα ήθελα να τον ευχαριστήσω προσωπικά. Από τις πρώτες συναντήσεις μας για την Τετραλογία του Αιγαίου, ο ενθουσιασμός, η φαντασία και η ναυτική ψυχή του για τα φτερά του Δαίδαλου και τουΊκαρου, αλλά και για τα ιστία που ανακάλυψε ο πολυμήχανος τεχνίτης της αρχαιότητας, με τα οποία «πέταξαν» πάνω στη θάλασσα, μας κινητοποίησαν, μας γέμισαν σκέψεις και ιδέες. Είχαμε, λοιπόν, ένα παραπάνω κίνητρο να ερευνήσουμε τα δεδομένα που χάνονται στην αχλύ του μύθου και συνοδεύουν την επανάσταση της προσθήκης του πανιού στα ως τότε κωπήλατα πλοία, που πλέον χάνονταν στον ορίζοντα γρήγορα σαν να έβγαζαν φτερά και να πέταγαν.
Ας επανέλθουμε, όμως, στη μινωική Κρήτη. Η ενασχόληση με το νησί και τους χρόνους του μυθικού Μίνωα -ιδιαίτερα με τη ναυτιλία τους- δεν ήταν απλώς μια συναρπαστική εμπειρία, ήταν διαρκές κίνητρο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Όχι από τη σκοπιά ή με την επάρκεια ενός αρχαιολόγου, αλλά με τη ματιά μιας Ιατρού, ενός ανθρώπου που ζει τη θάλασσα δεκαετίες τώρα από κοντά, γοητεύεται από το διαχρονικό μεγαλείο του ελληνισμού και παρακολουθεί από βιβλία ή από τον Τύπο τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις στην ιστορική επιστήμη και την αρχαιολογία. Δηλαδή, από τη σκοπιά ενός Έλληνα που θέλει η χώρα του και οι πολίτες της να βρεθούν κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά σε αντίστοιχη θέση με τη ναυτιλία τους, αλλά και με τη θέση που βρέθηκαν στην κλασική αρχαιότητα ή στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Μίνωα.
Την Εποχή του Χαλκού, βέβαια, στον ελλαδικό χώρο αναπτύχθηκαν άλλοι δύο σημαντικοί πολιτισμοί, που συνδέθηκαν και αυτοί πολύ στενά με τα θαλάσσια ταξίδια: ο κυκλαδικός, ο οποίος είναι προγενέστερος του μινωικού και έχει συνδεθεί με τα πρωτόγονα πλεούμενα που διακινούσαν τον οψιδιανό της Μήλου, και ο μυκηναϊκός, ο οποίος είναι μεταγενέστερός του και έχει συνδεθεί με δύο μεγάλες εκστρατείες, την Τρωική και την Αργοναυτική. Δύσκολο, επομένως, να καταπιαστεί κανείς με τη μινωική ναυτιλία, χωρίς να τη συνδέσει με ό,τι προηγήθηκε και ό,τι επακολούθησε.
Κάπως έτσι προέκυψε η Τετραλογία του Αιγαίου, ένα τετράτομο έργο που αναζητά τις ρίζες, την προϊστορία της ελληνικής ναυτιλίας. Που αναδεικνύει εκείνα τα διαχρονικά χαρίσματα της ελληνικής ναυτοσύνης που έφεραν τον Έλληνα ναυτιλλόμενο και τα πλοία του στην κορυφή του παγκόσμιου ναυτικού στερεώματος.
Ο επιστημονικός ορθολογισμός απαιτεί μια συγκεκριμένη χρονολογική σειρά διαπραγμέτευσης των τριών αυτών πολιτισμών και του πολιτισμού του Αιγαίου συνολικά. Ας μας επιτραπεί η παρέκκλιση από αυτή την ορθή επιστημονική σειρά. Προτιμήσαμε να ακολουθήσουμε τα βήματα της έρευνάς μας, να παρουσιάζουμε διαδοχικά κάθε στάδιό της, με την ελπίδα ότι η ολοκλήρωση της Τετραλογίας του Αιγαίου θα αντισταθμίσει τις όποιες βάσιμες ενστάσεις και θα επιτρέψει τη συνολική και ολοκληρωμένη θεώρηση της προϊστορίας της ελληνικής ναυτιλίας, που ήταν και το αρχικό κίνητρό μας.
Αναστασία Κατσικογιάννη-Μπάστα